Jak wiesz, wątroba stanowi ważną część układu pokarmowego. Znajduje się w okolicach prawego podżebrza, od góry sąsiaduje z przeponą, a od dołu – z żołądkiem. Jej waga wynosi około 1,5 kg, szerokość może osiągnąć wartość powyżej 25 cm, a wysokość oscyluje w granicach 15-20cm, co czyni wątrobę największym gruczołem organizmu człowieka. Jej komórki, nazywane przez fachowców hepatocytami, pełnią wiele różnorodnych funkcji – od produkcji żółci i syntezy białek ustrojowych do neutralizowania toksyn i metabolizmu alkoholu.
Budowa wątroby
Anatomicznie, w wątrobie wyróżnia się 2 płaty (prawy i lewy) oraz 8 segmentów, po 4 w każdym płacie. Podział ten ma szczególne znaczenie w chirurgii. Dlaczego? Ponieważ każdy z segmentów ma odrębne ukrwienie żylne i tętnicze. Usunięcie jednego segmentu nie wpływa więc na pracę pozostałych. Co więcej, słynne olbrzymie zdolności regeneracyjne tego narządu skutkują najczęściej pełną odbudową usuniętej części!
Pewnie nie wiesz, że podstawowa jednostka strukturalna wątroby to… zrazik. Pod pojęciem tym rozumie się fragment miąższu, oddzielony pasmami tkanki łącznej. W skład pojedynczego zrazika wchodzą promieniście ułożone komórki. Jednostką czynnościową jest hepatocyt, w którym wyróżnia się dwa bieguny – naczyniowy i żółciowy.
Po co nam wątroba?
Jedną z najważniejszych funkcji tego organu jest wytwarzanie żółci. Czym ona jest? Żółć to płynna wydzielina, w której skład wchodzą m. in.:
barwniki żółciowe,
kwasy żółciowe,
lecytyna,
cholesterol
i związki mineralne.
Przewodami żółciowymi transportowana jest do dwunastnicy, gdzie odpowiada za emulgację tłuszczów, znajdujących się w treści pokarmowej. Dzięki temu procesowi są one bardziej podatne na działanie enzymów trawiennych, a organizm może je efektywniej wykorzystać. Wątroba bierze również udział w przemianach gospodarek białkowej i węglowodanowej. Jest magazynem glukozy, która w razie niedocukrzenia zostaje wydzielona do krwi. Syntetyzuje ponad 80% wszystkich białek ustroju – albuminy, czynniki krzepnięcia krwi, fibrynogen. Niektórzy nazywają ją gruczołem spichrzeniowym, ponieważ gromadzi zapasy żelaza oraz witamin B12, A, D, C i K. Dodatkowo, hepatocyty odpowiedzialne są za przekształcanie beta-karotenu w jego aktywną biologicznie formę – retinol.
Wątroba to także najważniejszy narząd detoksykacyjny. Przekształca toksyczny dla komórek amoniak w łatwy do wydalenia mocznik. Bierze udział w metabolizmie wielu trucizn, neutralizuje je i skutecznie unieszkodliwia. Komórki wątrobowe odpowiedzialne są również za rozkład spożywanego przez nas alkoholu. Właśnie dlatego każda, nawet niewielka dawka stanowi dla nich obciążenie. Ponadto, jest znacznym magazynem krwi i buforem ciepła. Łatwo więc możesz się przekonać, że Twoja wątroba nigdy nie próżnuje!
Jak widać, wątroba to narząd o skomplikowanej budowie i bardzo złożonym działaniu. Każda jej dysfunkcja odbija się na Twoim zdrowiu. Pamiętaj, że zdolności regeneracyjne tego narządu, mimo że znaczne i bardzo wydajne, są jednak ograniczone. Nie zapominaj o tym, kiedy sięgasz po kolejną lampkę alkoholu, dodatkową tabletkę przeciwbólową czy tłusty posiłek. Twoja wątroba podziękuje Ci za ostrożność!