Codzienne rutynowe kąpiele noworodków i niemowląt wiążą się z wieloma niepokojami oraz pytaniami rodziców. Wątpliwości te mogą być rozpatrywane w różnych aspektach. Niniejszy artykuł zawiera ujęcie tematu z perspektywy dermatologii.
Najnowsze rekomendacje dermatologiczne przedstawiają się w następujący sposób:
1. Kąpiele nie szkodzą dzieciom.
Z wyników różnych badań naukowych można wysnuć jasny wniosek dotyczący tego, że rutynowe kąpiele noworodków i niemowląt mogą być przeprowadzane bez szkody dla dzieci.
2. Rutynowe kąpiele mogą być rozpoczęte zanim odpadnie kikut pępowiny.
Nie wykazano różnic w gojeniu się kikuta pępowiny u dzieci kąpanych w wanience z zamaczaniem kikuta, oraz dzieci obmywanych myjką, gąbką lub pieluszką tetrową bez moczenia kikuta. Podobnie nie obserwowano istotnych różnic pomiędzy tymi grupami w aspekcie dotyczącym kolonizacji bakteryjnej na kikucie.
3. Kąpiel w wanience niesie ze sobą więcej korzyści niż obmywanie gąbką, myjką czy pieluszką tetrową.
W porównaniu do obmywania gąbką, kąpiel w wanience wykazuje więcej zalet. Dzieci kąpane w wanience są spokojniejsze i istotnie bardziej zadowolone. Ogólnie rzecz ujmując, podczas kąpieli/mycia ciało dziecka ulega wychłodzeniu, lecz podczas kąpieli w wanience utrata ciepła jest mniejsza niż w przypadku obmywania np. myjką. Jednocześnie obserwuje się brak różnic pomiędzy częstościami infekcji lub kolonizacji bakteryjnej pomiędzy tymi sposobami mycia.
Badania wykazały również, że noworodki kąpane podczas pierwszych 4 tygodni życia w wanience, miały mniejszą przeznaskórkową utratę wody (TEWL) w porównaniu z dziećmi obmywanymi np. gąbką – co może mieć istotne znaczenie dla dzieci z ryzykiem zachorowania na atopowe zapalenie skóry.
4.Wieczorna kąpiel uspokaja oraz wycisza dziecko korzystnie wpływając na jego sen.
Pora codziennej kąpieli powinna zależeć od uwarunkowań kulturowych i powinno się o niej decydować na bazie indywidualnych potrzeb. Aczkolwiek jeśli jest to możliwe, lepiej aby odbywała się ona w porze wieczornej, tak aby wykorzystać jej uspokajające i relaksujące działanie oraz korzystny wpływ na sen dziecka.
5. W przypadku noworodków kąpiel powinna trwać 5 – 10 minut.
Dla noworodka 5 – 10 minut to adekwatna długość kąpieli. Jednocześnie niektórzy badacze zalecają, aby było to nie dłużej niż 5 minut, szczególnie w przypadku kiedy używane są mydła.
6. Kąpiel powinna odbywać się 2 – 3 razy w tygodniu.
Dotychczas noworodki były kąpane zazwyczaj tak często jak było to przyjęte w danej kulturze, nawet codziennie. Jednakże nie zaleca się codziennej kąpieli – do czasu, do kiedy dziecko nie zacznie samodzielnie pełzać, rekomenduje się kąpiel 2 razy w tygodniu (zalecenia UK Royal College of Midwives).
7. Temperatura kąpieli powinna wynosić 36°C – 37,5°C.
Optymalna temperatura wody podczas kąpieli powinna być podobna do temperatury ciała lub troszkę wyższa (36°C – 37,5°C). Należy również pamiętać o optymalnej temperaturze powietrza w pomieszczeniu, w którym odbywa się kąpiel – 22°C – 24°C.
8. Do mycia i pielęgnacji noworodków i niemowląt zaleca się stosowanie dostosowanych do wieku emolientów.
Ich zadaniem jest prawidłowe nawilżenie i natłuszczenie skóry dziecka, a także łagodzenie podrażnień, czego wynikiem jest poprawa struktury i funkcji bariery naskórkowej skóry dziecka.