Zgodnie z definicją zaproponowaną przez WHO osteoporoza jest przewlekłą chorobą układu kostnego, charakteryzującą się obniżeniem wytrzymałości kości, co w konsekwencji prowadzi do zwiększonego ryzyka złamań.
Proces demineralizacji (zniszczenia) struktury przestrzennej kości oraz porowacenia warstwy korowej są skutkiem przewagi procesów rozpadu nad tworzenia. Procesy te nasilają się wraz z wiekiem człowieka. Ze względu na przyczynę powstawania osteoporozy rozróżnia się kilka typów choroby. Najczęściej występujące to: pomenopauzalna oraz starcza.
Osteoporoza starcza przyczyny:
Jedną z najczęstszych przyczyn wystąpienia osteoporozy są zmiany zachodzące w ludzkim organizmie po sześćdziesiątym roku życia. Niedobór enzymu niezbędnego do syntezy aktywnej postaci witaminy D3 towarzyszący procesom starzenia przekłada się na obniżenie jakości tkanki kostnej. Zachwiana zostaje równowaga między osteoblastami (komórkami kościotwórczymi) a osteoklastami, które rozpuszczają uszkodzone fragmenty tkanki kostnej. W efekcie niszczenie odbywa się szybciej niż wzrost, zaś tkanka kostna wytwarzana jest w mniejszej ilości.
Osteoporoza pomenopauzalna:
W przypadku kobiet najczęstszą przyczyną problemu jest ustanie endokrynnej funkcji jajników. Niedobór estrogenów powoduje nasilenie procesów kościogubnych, skutkujących osteoporozą. Wgrupie zwiększonego ryzyka znajdują się kobiety, u których menopauza wystąpiła przed czterdziestym piątym rokiem życia.
Wobec powyższego choroba istotnie częściej dotyka kobiet. Około 30% z nich na świecie cierpi z powodu osteoporozy.W badaniu przeprowadzonym w Stanach Zjednoczonych wykazano, że 27 % kobiet w wieku 80 lat cierpi na osteopenię i aż 70% na osteoporozę. Stwierdzono, że na chorobę zapada 3-5% kobiet w wieku okołomenopauzalnym.
Inne przyczyny osteoporozy
Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby zwiększa siedzący tryb życia, nadużywanie alkoholu, kofeiny i papierosów, wątła budowa ciała, ograniczenie dostępu do światła słonecznego (niedobór witaminy D) oraz niewłaściwa dieta. W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się osoby stosujące leki sterydowe oraz cierpiące na reumatyzm, cukrzycę, choroby tarczycy, układu pokarmowego i moczowego. Osteoporoza może być również dziedziczna.
Leczenie i objawy osteoporozy
W większości przypadków osteoporoza jest bezobjawowa. Z tego powodu wielu pacjentów nie jest odpowiednio wcześnie zdiagnozowanych i właściwie leczonych. Jednym z symptomów choroby mogą być bóle krzyża, a także bóle kostne odczuwane w piersiowym odcinku kręgosłupa. Osteoporoza najczęściej rozpoznawana jest jednak dopiero po złamaniu nadgarstka, trzonów kręgów lub kości udowej. Najważniejszym celem leczenia jest prewencja złamań, które często są jej pierwotną manifestacją kliniczną. Wszelkie działania profilaktyczne i zapobiegawcze będą tym bardziej skuteczne, im wcześniej zostaną podjęte. Osoby z grup podwyższonego ryzyka powinny regularnie wykonywać badanie osteoporozy – densytometrię, która ma na celu pomiar gęstości mineralnej kości. W profilaktyce choroby ważne jest również prowadzenie aktywnego, zdrowego trybu życia oraz stosowanie odpowiednio zbilansowanej diety, bogatej w wapń i witaminę D.